Việt Nam là đất nước có bề dày lịch sử lâu đời Vì vậy, mỗi một di tích lịch sử đều có giá trị văn hóa rất cao. Là một người con của đất nước Việt Nam, bảo vệ các giá trị lịch sử văn hóa chính là trọng trách và nghĩa vụ của mỗi người dân. Vì vậy, mỗi một cá nhân đều cần tự ý thức. Hà Tĩnh là một trong những nơi có nhiều người Việt cổ tập trung nhất cả nước. Vậy nên những giá trị văn hóa nơi đây luôn được chú trọng đầu tư bảo vệ và gìn giữ. Ngành văn hóa của Hà Tĩnh đưa việc bảo tồn các giá trị lịch sử làm nhiệm vụ hàng đầu.
Tỉnh Hà Tĩnh
Hà Tĩnh là tỉnh thuộc miền Trung của Việt Nam. Đây được biết đến là một trong những nơi ngụ cư đầu tiên của tổ tiên chúng ta. Cũng vì vậy mà ở mơi đây đã phát hiệm được nhất nhiều những tàn tích của quá khứ loài người. Và đó được xem là những di sản văn hóa cần được bảo vệ. Nhắc đến Hà Tĩnh là nhắc đến cái nét đậm chất Trung không lẫn vào đâu được của người dân nơi đây.
Suốt chiều dài lịch sử, vùng đất Hà Tĩnh nhiều lần thay đổi tổ chức, địa giới hành chính và tên gọi. Thời Hùng Vương, Hà Tĩnh thuộc bộ Cửu Đức. Đây là một trong 15 bộ của nước Văn Lang. Đầu thế kỷ VI, nhà Lương đổi Cửu Đức thành Đức Châu. Cuối thế kỷ VI, nhà Tuỳ lại đổi Đức Châu thành Hoan Châu. Năm 607, Đức Châu nhập vào Nhật Nam. Năm 622, nhà Đường đổi quận Nhật Nam thành châu Nam Đức, rồi Đức Châu. Đến năm 627 lại đổi thành Hoan Châu. Tên Hoan Châu được giữ nguyên cho đến cuối Bắc thuộc. Thời kỳ Đại Việt cũng có nhiều thay đổi.
Hiện tại, tỉnh Hà Tĩnh có 1 thành phố trực thuộc tỉnh, 2 thị xã và 10 huyện gồm: Thành phố Hà Tĩnh, Thị xã Hồng Lĩnh, Thị xã Kỳ Anh và các huyện Nghi Xuân, Đức Thọ, Hương Sơn, Hương Khê, Vũ Quang, Can Lộc, Thạch Hà, Lộc Hà, Cẩm Xuyên, Kỳ Anh (trong đó có 4 huyện và 1 thị xã miền núi); có 262 xã, phường, thị trấn.
Hiện trạng di sản ở Hà Tĩnh
Trải qua những thăng trầm của lịch sử, liên tục bị thiên tai, chiến tranh tàn phá, nhiều di sản ở Hà Tĩnh bị xuống cấp nghiêm trọng. Nhiều di tích chỉ còn là phế tích. Với sự nỗ lực trong công tác bảo tồn, qua nhiều giai đoạn, nhất là từ khi có Luật Di sản văn hóa, hệ thống di tích lịch sử – văn hóa trên địa bàn đã từng bước được khảo sát, nghiên cứu, xếp hạng, trùng tu.
Liên tục nhiều địa phương, nhiều di tích huy động được hàng tỷ đồng. Thậm chí hàng chục tỷ đồng tu bổ, tôn tạo các di tích. Những di tích này là “bức tranh” tươi sáng của ngành văn hóa trong nhiều năm qua. Trong bức tranh chung đó, mỗi dòng họ, mỗi xã, huyện có những “nét vẽ” với những “sắc màu” riêng trong cách thức thực hiện. Nổi bật như Hương Sơn gắn với phát huy giá trị truyền thống các dòng họ; Can Lộc gắn với phát triển du lịch; TX Hồng Lĩnh gắn với khôi phục, phát huy các lễ hội truyền thống…
Là một trong những huyện có nhiều di tích lịch sử – văn hóa và làm tốt công tác bảo tồn. Thời gian qua Hà Tĩnh đã phát huy giá trị di sản. Can Lộc luôn hướng đến việc gắn với phát triển du lịch. Tiêu biểu như: chùa Hương Tích, cụm di tích ở làng Trường Lưu với hệ thống nhà cổ độc đáo và khu mộ, nhà thờ các danh nhân như Phan Kính, Nguyễn Huy Oánh, Nguyễn Huy Tự… những năm qua đã thu hút rất nhiều du khách cũng như các nhà nghiên cứu, các nhà khoa học tìm đến.
Những chia sẻ về việc bảo tồn các di tích lịch sử
Ông Bùi Huy Cường – Phó Chủ tịch UBND huyện thông tin: “Trong những năm qua, Can Lộc có 54 di tích lịch sử được trùng tu. Tôn tạo (88 lần) với tổng kinh phí 103,828 tỷ đồng. Trong đó nguồn xã hội hóa là 44,795 tỷ đồng. Chúng tôi luôn chú trọng gắn công tác bảo tồn và phát huy giá trị hệ thống di tích. Nhờ đó, ngày càng có nhiều di tích được biết đến rộng rãi, nhận được nhiều nguồn hỗ trợ để tiếp tục đầu tư, tôn tạo, phát huy giá trị trong đời sống Nhân dân”.
Thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”; Nghị quyết 33 (Hội nghị lần thứ 9 khóa XI) về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, các địa phương ở Hà Tĩnh đã không ngừng nỗ lực khôi phục, bảo tồn, các di sản văn hóa. Trong đó, tỉnh đã ban hành nhiều chính sách, kế hoạch; huyện, xã và các dòng họ đã nỗ lực kêu gọi nguồn lực xã hội hóa hỗ trợ tu bổ, tôn tạo di tích gắn với phát triển du lịch.
Ông Nguyễn Tùng Lĩnh, Trưởng phòng Quản lý di sản – Sở VHTTDL Hà Tĩnh cho biết: “Tuy chưa nổi tiếng như một số di tích ở vùng đồng bằng sông Hồng nhưng nhiều di tích ở Hà Tĩnh cũng mang những đặc trưng kiến trúc, lịch sử khá tiêu biểu của từng triều đại và vùng miền. Đặc biệt là ghi dấu công lao, sự đóng góp trên nhiều lĩnh vực của nhiều danh nhân, dòng họ.
Đóng góp của chính quyền các cấp trong bảo vệ di tích văn hóa
Bảo tồn và phát huy giá trị các di tích trong đời sống hiện nay đóng góp một phần quan trọng đến thực hiện các chủ trương của Đảng về xây dựng văn hóa. Đến nay, chúng tôi đã kiểm kê được trên 1.800 di tích lịch sử – văn hóa, danh thắng. Xếp hạng 589 di tích các loại. Trong đó có 2 di tích quốc gia đặc biệt. 85 di tích cấp quốc gia. 502 di tích cấp tỉnh. Công tác tuyên truyền về giá trị của di tích cũng được các địa phương thực hiện tốt, Đã tạo sự lan tỏa trong đời sống văn hóa của Nhân dân”.
Việc phân cấp quản lý di tích được thực hiện với 3 cấp: tỉnh, huyện, xã cùng các dòng họ. Thông qua công việc lập hồ sơ, xếp hạng di tích đã gắn trách nhiệm của ngành chuyên môn, chính quyền địa phương và các tầng lớp nhân dân vào việc nâng cao ý thức bảo vệ, phát huy giá trị văn hóa trên địa bàn. Chính vì thế, việc thực hiện chính sách của Nhà nước, của tỉnh cũng như việc vận động nguồn lực xã hội hóa đầu tư trùng tu, tôn tạo di tích và phát huy các giá trị của di tích ở các địa phương rất tốt. Tiêu biểu như các huyện Can Lộc, Hương Sơn, Nghi Xuân, TX Hồng Lĩnh, Lộc Hà, Cẩm Xuyên, TP Hà Tĩnh…
Anh Trần Anh Nam, Trưởng phòng Văn hóa – Thông tin huyện Hương Sơn chia sẻ: “Những năm qua, ngoài nguồn hỗ trợ của Nhà nước và tỉnh, một số xã, dòng họ đã làm tốt công tác huy động nguồn lực xã hội hóa đầu tư tu bổ, tôn tạo các di tích.
Xã Sơn Bằng có nhiều đóng góp
Trong đó, nổi bật như xã Sơn Bằng đã huy động hàng chục tỷ đồng. Họ cống hiến vào việc tu bổ, tôn tạo các di tích lịch sử, nhà thờ các dòng họ… Việc nhà thờ các dòng họ được tôn tạo đã góp phần phát huy giá trị truyền thống. Cùng với đó là các di tích trong đời sống Nhân dân. Nhất là truyền thống hiếu học, yêu nước, tương thân tương ái…”.
Các di tích lịch sử được bảo tồn và phát huy giá trị đã góp phần giáo dục truyền thống. Nó đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng, tâm linh. Ngoài ra còn nâng cao đời sống tinh thần cho người dân. Bên cạnh đó, các lễ hội gắn với di tích được đông đảo Nhân dân hưởng ứng. Tạo điều kiện giao lưu, kết nối cộng đồng. Góp phần bảo tồn những nét đẹp văn hóa của quê hương, dân tộc. Và ngoài ra còn thúc đẩy phát triển du lịch. Nó trở thành nguồn lực quan trọng góp phần vào sự phát triển chung của tỉnh.
Nguồn: bvhttdl.gov.vn
