Người Hà Giang có điệu nhảy lửa rất độc đáo. Bên cạnh những đốm lửa, họ nhảy nhót khiêu vũ như một dụng cụ. Âm nhạc bập bùng bên ánh lửa khiến cho niềm vui trở nên hân hoan hơn. Chính điều đó đã khiến tục nhảy lửa ở Hà Giang trở thành một nét đẹp. Tuy nhiên, ít người biết đến tập quán này. Với họ, Hà Giang chỉ là một nơi hoang sơ có cảnh đẹp hùng vĩ. Du khách quốc tế cần biết nhiều hơn về những phong tục của người Hà Giang. Nhất là tục nhảy lửa.
Phong tục nhảy lửa của người Dao Đỏ ở Hà Giang
Nhảy lửa giúp con người ta phấn chấn. Vận động cơ thể bên ánh lửa giúp tránh cái rét giá lạnh. Ngoài ra, người xưa còn quan niệm lửa là một vị thần đáng kính. Thần lửa xua đuổi tà ma, giúp đem lại may mắn cho dân làng. Chính vì vậy, tập tục nhảy lửa đã bắt đầu phát sinh và nảy nở ở Hà Giang. Vùng đất này nổi tiếng là ở trên cao rét buốt. Nên tập tục nhảy lửa vì thế cũng dần dần phát triển. Trở thành phong tục không thể thiếu của người dân.
Dùng tay không để hất than nóng lên không trung, anh Triệu Tạ Vủi vẫn không hề bị bỏng, quần áo dính bụi, bẩn chứ không cháy sém.
Nhảy lửa là một nghi thức sinh hoạt văn hóa độc đáo và lâu đời của người Dao Đỏ. Lễ hội thường được tổ chức trong 15 ngày đầu tháng Giêng, là dịp để người dân tạ ơn tổ tiên, cầu chúc cho mùa màng tươi tốt và cuộc sống no đủ. Trong chương trình trải nghiệm các dịch vụ du lịch cộng đồng tại huyện Hoàng Su Phì, Hà Giang ngày 8 – 11/8, người dân thôn Nậm Hồng, xã Thông Nguyên đã tái hiện phong tục này.
Người nhảy lửa bốc than bằng tay không và hất tung trong không gian. Người nhảy lửa bốc than bằng tay không và hất lên trong không trung.
Phong tục nhảy lửa của người Dao Đỏ ở Hà Giang
Trước khi tổ chức lễ hội, các gia đình chuẩn bị một mâm cỗ cúng bao gồm gà luộc, gạo sống, giấy bản, ống tre cắm hương, 5 chén rượu và một chén nước trắng. Trong tiếng trống dồn, thầy cúng địa phương bắt đầu lễ tế, xin phép thần linh và đọc tên của những người tham gia nhảy lửa. Lúc này, đống củi bắt đầu được đốt cháy, người nhảy lửa (thường là 4 người) ngồi trên một băng ghế cạnh mâm cúng và đợi làm phép nhập tâm.
Khi bài tế của thầy cúng kết thúc, đống củi đã cháy rụi để lại tro than nóng bỏng. Lúc này, những người tham gia nhảy lửa toàn thân rung bần bật, hét lên một tiếng và nhảy vào than hồng bằng chân trần. Thậm chí, họ còn dùng tay không để hất than nóng lên không trung và bắt đầu tắm lửa, hay còn gọi là Diáo xin.
Những người tham gia sẽ lần lượt nhảy và bốc than cho đến khi lửa đã tàn hẳn. Được làm từ một loại len không bắt lửa, sau khi tham gia lễ hội, trang phục của người Dao chỉ dính bụi, bẩn chứ không hề cháy sém.
Anh Triệu Tạ Vủi, người tham gia nhảy lửa hàng năm ở thôn Nậm Hồng, xã Thông Nguyên, huyện Hoàng Su Phì, Hà Giang cho biết: “Trước khi bắt đầu, mình cảm thấy tự tin và không sợ lửa nóng. Khi bốc than, mình chỉ thấy tro trân trân trên tay, chứ không hề bị bỏng”. Bàn tay của anh Triệu Tạ Vủi sau khi tham gia lễ nhảy lửa.
Phong tục nhảy lửa của người Dao Đỏ ở Hà Giang
Theo quy định, người thực hiện nhảy lửa phải là nam giới. “Trong chục người đăng ký tham gia, chỉ có khoảng 3 – 5 người được thần linh chọn. Những người có ông nội hoặc cha từng nhảy lửa sẽ dễ được nhập hơn”, anh Vủi cho biết. Theo quan niệm của người Dao Đỏ, thần linh, tổ tiên đã ban cho họ sức mạnh siêu nhiên và lòng dũng cảm để đương đầu với lửa nóng. Vì vậy, sau khi bốc than lửa bằng tay không, họ cũng không hề bị bỏng.
Trước khi tham gia nhảy lửa, người được chọn phải giữ cơ thể sạch sẽ. Họ không được ăn bốc và đi đại, tiểu tiện trước nghi lễ. Đặc biệt, nam giới không được ở gần vợ, quan hệ nam nữ ít nhất 3 ngày. Nếu không thực hiện đầy đủ, khi đi chân trần vào than lửa họ sẽ bị bỏng. Vì vậy, lễ nhảy lửa thường được người Dao Đỏ tổ chức vào buổi tối, sau khi người thực hiện nghi lễ đã ăn uống và tắm sạch sẽ.
Người dân tộc Dao Đỏ ở thôn Nậm Hồng biểu diễn nhảy lửa.
Ngày nay, phong tục nhảy lửa ở một số địa phương đã dần mai một. Tuy nhiên, cộng đồng người Dao Đỏ ở huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang vẫn duy trì và gìn giữ truyền thống lâu đời này. Vào dịp đầu năm, bên cạnh nhảy lửa, người dân còn tổ chức lễ cúng tổ tiên Quyã Hiéng, lễ cấp sắc (lễ trưởng thành của người Dao) và cúng sao.
Đừng quên theo dõi thêm những tin tức đáng mong đợi khác tại: Phong Tục – Tập Quán
Nguồn: vnexpress.net
